İnsanlığın 25 yıldır kullandığı Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) görev süresinin sonuna yaklaşırken, özel şirketler yörüngede yeni nesil ticari istasyonlar için yarışa girdi. ABD merkezli Vast Space, Haven-1 adını verdiği ilk özel uzay istasyonunu Mayıs 2026’da SpaceX Falcon 9 roketiyle fırlatmayı planlıyor.
Yaklaşık 45 metreküplük yaşam alanına sahip olacak Haven-1, bir şehir içi otobüs büyüklüğünde olacak. Dört astronotu ikişer haftalık görevlerle ağırlayacak istasyonda, özel uyku alanları, açılır kapanır masa, 1,2 metrelik kubbe pencere ve Starlink bağlantısıyla yüksek hızlı internet yer alacak. Vast Space CEO’su Max Haot, “Bu bir lüks otel değil, ama astronotların rahat edebileceği ve verimli çalışabileceği bir ortam” dedi.
Bilimsel araştırma ve üretim merkezi
Haven-1, mikro yerçekimi ortamında ilaç, yarı iletken ve biyoteknoloji alanlarında üretim ve araştırmalara ev sahipliği yapacak. Florida merkezli Redwire Space, istasyonda ilaç geliştirme ve hücre araştırmaları yürütmeyi planlayan şirketlerden biri.
NASA ile iş birliği ve rekabet
NASA, 2030’da ISS’i hizmet dışı bırakmayı hedeflerken, özel şirketlerle yeni istasyon projeleri için iş birliği yapıyor. Vast Space’in yanı sıra Airbus–Northrop Grumman ortaklığındaki Starlab, Jeff Bezos’un Blue Origin’i ve Axiom Space de bu yarışın aktörleri arasında.
Ekonomik zorluklar ve gelecek vizyonu
Uzay istasyonu işletmek büyük maliyet gerektiriyor. MIT’den Prof. Olivier de Weck, ISS’in günlük işletme maliyetinin 12 milyon dolar olduğunu hatırlatarak, ticari istasyonların 2,7–5,5 milyon dolar aralığında maliyetle çalışması gerektiğini belirtti. Vast Space’in Haven-1 için yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım planladığı açıklandı.
Şirket, Haven-1’i üç yıl boyunca kullanmayı, ardından daha büyük ve çok modüllü Haven-2 istasyonunu geliştirmeyi planlıyor. İlk mürettebat ve görev detaylarının önümüzdeki dönemde açıklanması bekleniyor.
Planlandığı şekilde ilerlerse Haven-1, özel sektörün yörüngedeki ilk uzay istasyonu olarak insanlık için yeni bir dönemin başlangıcı olacak.
