Ukrayna Savunma Bakan Yardımcısı Oleksandr Kozenko, geçtiğmiz günlerde İsveçli heyetle Kiev’de bir araya geldi. Görüşmeye, Saab’ın Ukrayna İşlerinden Sorumlu Direktörü Thomas Lindén başkanlık etti. Toplantının ana gündemini, Ukrayna’nın eski Sovyet yapımı savaş uçaklarının modernizasyonu ve İsveç menşeli gelişmiş hava platformlarının olası transferi oluşturdu.
İsveç Aviyonikleri Ukrayna Jetlerine Entegre Edilebilir
Taraflar, Ukrayna Hava Kuvvetleri’nin savaş kabiliyetini artırmak amacıyla, mevcut MiG-29, Su-27 ve Su-24 gibi platformlara modern İsveç aviyonik sistemlerinin entegre edilmesi konusunda görüş birliğine vardı. Bu kapsamda gelişmiş radar sistemleri, savunma teknolojileri ve elektronik harp karşı önlemleri gibi sistemlerin entegre edilmesi planlanıyor.
Bakan Yardımcısı Kozenko, “Ukrayna-İsveç iş birliği, karşılıklı fayda sağlayacak. Biz savaş uçağı kabiliyetimizi artırırken, İsveç de bu sistemlerin gerçek muharebe koşullarında performansına dair değerli tecrübeler edinecek” dedi.
Ukrayna, daha önce de Sovyet yapımı uçakları Batılı silahlarla entegre etme konusundaki esnekliğiyle dikkat çekmişti. Örneğin, Ukraynalı pilotlar MiG-29 ve Su-27 jetlerine ABD üretimi AGM-88 HARM anti-radar füzelerini iPad gibi ticari tabletler aracılığıyla entegre etmiş, Su-24 bombardıman uçaklarını ise Storm Shadow ve AASM Hammer seyir füzeleriyle donatmıştı.
Gripen Transferi Hâlâ Askıda
Görüşmelerde, İsveç yapımı JAS 39 Gripen C/D savaş uçaklarının olası transferi de gündeme geldi. Ancak İsveç tarafından daha önce gündeme alınan yaklaşık 10 Gripen uçağının Ukrayna’ya gönderilmesi planı, Haziran 2024’te askıya alınmıştı.
İsveç Savunma Bakanı Pål Jonson, bu kararı şöyle açıklamıştı:
“F-16 savaş uçaklarının Ukrayna envanterine girişiyle birlikte, ikinci bir Batılı hava savunma sisteminin aynı anda entegrasyonu oldukça karmaşık olurdu. Bu nedenle önceliği F-16’ya verdik.”
Ancak İsveç, olasılığı tamamen dışlamış değil. Özellikle Ukrayna Hava Kuvvetleri’nin kısa süre önce Mirage 2000-5 uçaklarını başarıyla entegre etmesi, Gripen transferi tartışmalarını yeniden gündeme getirebilir.
İsveç’ten AEW&C Uçakları ve Yeni Yardım Paketi
İsveç’in Eylül 2024’te duyurduğu 17. askeri yardım paketi, toplamda 4,6 milyar SEK (yaklaşık 400 milyon dolar) değerinde olup savaş uçaklarına ait yedek parçaları da içermekte. Bu detay, Stockholm’ün Gripen planlarını gerektiğinde yeniden değerlendirmeye açık olduğunu gösteriyor.
Ayrıca İsveç, Mayıs 2024’te Ukrayna’ya iki adet Saab ASC 890 hava erken uyarı ve kontrol (AEW&C) uçağı tedarik edeceğini açıklamıştı. Gelişmiş AESA radar sistemleriyle donatılan ASC 890’lar, Ukrayna’nın seyir füzesi ve insansız hava aracı tehditlerine karşı hava sahasını izlemede önemli katkı sunacak.