Türkiye turizminde son yıllarda ziyaretçi sayılarındaki artış tabloyu olumlu gösterse de gelir cephesinde farklı bir gerçek ortaya çıkıyor. Veriler, Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçilerin kişi başı harcamalarının son 15 yılda çoğu ana pazarda belirgin şekilde gerilediğini ortaya koyuyor.

TurizmDatabank’ın üçüncü çeyrek toplamları üzerinden yaptığı analize göre, yabancı ziyaretçilerin kişi başı harcamaları pazara bağlı olarak yüzde 2 ile yüzde 40 arasında düşüş gösterdi. Bu durum, “çok turist–düşük gelir” tartışmasını yeniden gündeme taşıdı.

En büyük kaynak pazarlardan biri olan Almanya’da kişi başı toplam harcama, 2025 itibarıyla 1.057 dolara kadar geriledi. Almanya pazarında en yüksek seviye 2013 yılında yaklaşık 1.200 dolar olarak kayda geçmişti. Böylece bu pazarda kişi başı gelirdeki düşüş yüzde 11’in üzerine çıktı.

Rusya pazarında ise gerileme görece sınırlı kaldı. 2025’te Rus turistlerin kişi başı harcaması 871 dolar seviyesinde hesaplandı. En yüksek harcama düzeyinin 2022’de yaklaşık 898 dolar olduğu dikkate alındığında, bu pazarda düşüş oranı yüzde 3 civarında gerçekleşti.

İngiltere kaynaklı ziyaretçilerde de benzer bir eğilim dikkat çekiyor. 2013’te yaklaşık 1.000 dolar olan kişi başı harcama, 2025’te 954 dolara kadar indi. Bu da İngiltere pazarında yüzde 5’e yaklaşan bir gerilemeye işaret ediyor.

En çarpıcı düşüş ise Amerika Birleşik Devletleri pazarında yaşandı. Türkiye’de geleneksel olarak kişi başı harcamanın en yüksek olduğu pazarlardan biri olan ABD’de, ziyaretçi başına harcama 2021’de yaklaşık 2.096 dolarla zirve yaptıktan sonra 2025’te 1.218 dolara düştü. Bu tablo, yüzde 41’e varan sert bir gelir kaybını ortaya koyuyor.

Diğer pazarlarda da benzer bir erime söz konusu. İtalya’da kişi başı harcama yüzde 20 azalırken, İsviçre’de düşüş yüzde 17,3, İsveç’te yüzde 24,2 olarak hesaplandı. İspanya pazarında gerileme yüzde 15,4’e ulaşırken, İran’da kişi başı harcamadaki düşüş yüzde 33,8 ile dikkat çekti. İsrail pazarında ise azalış daha sınırlı kalarak yüzde 2,1 düzeyinde gerçekleşti.

Ortaya çıkan tablo, Türkiye turizminde niceliksel büyümenin nitelikli gelire dönüşmediğini gösteriyor. Uzmanlar, fiyat odaklı turizm politikalarının kısa vadede doluluk sağlasa da uzun vadede kişi başı geliri baskıladığına dikkat çekiyor. Tartışmanın merkezinde ise artık şu soru yer alıyor: Türkiye, ziyaretçi sayısındaki artışı sürdürülebilir ve yüksek katma değerli bir gelire dönüştürebilecek mi?