25 yıllık uzay evi görevini tamamlıyor
Kasım 2000’de Rusya ve ABD ortaklığıyla ilk insanlı görevini başlatan Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), bu yıl 25. yaşını kutluyor.
Kozmonotlar Yuri Gidzenko ve Sergei Krikalev ile astronot Bill Shepherd, istasyona adım atan ilk ekip olmuş ve böylece uzayda sürekli insanlı yaşam dönemi başlamıştı.
Bugüne kadar 26 ülkeden 290’dan fazla kişi ISS’te görev yaptı. Uzay istasyonu sadece astronotlara değil, film ekiplerine ve uzay turistlerine de kapılarını açtı.
Bilimin 25 yılı: 5 binden fazla bilim insanı, 4 binden fazla deney
NASA verilerine göre, 25 yılda 110 ülkeden 5 binden fazla bilim insanı, istasyonda 4 binden fazla deney yürüttü.
Bu araştırmalar, gelecekteki Ay ve Mars görevleri için önemli bir hazırlık niteliği taşıyor. Özellikle Artemis programı kapsamında Ay’a dönüş planlarında ISS’te elde edilen bilimsel bulgular temel alınacak.
Uzayda evlilik, doğum haberi ve hüzün
ISS sadece bilimsel değil, insani hikâyelerin de merkezi oldu.
-
2003’te kozmonot Yuri Malenchenko, 380 kilometre yükseklikteyken uzaydan evlendi.
-
2004’te astronot Mike Fincke, kızının doğumunu uzaydan dinledi.
-
2007’de astronot Daniel Tani, annesinin ölüm haberini ISS’te aldı.
Bu olaylar, uzayın artık sadece bilimsel değil, insani duyguların da yaşandığı bir yer haline geldiğini gösterdi.
Uzayda tarım ve 3D baskı dönemi
İstasyonda bugüne kadar 50’den fazla bitki türü yetiştirildi.
Bu deneyler, gelecekte uzayda kendi kendine yeten tarım sistemlerinin temelini oluşturacak.
Ayrıca ISS, 3D baskı teknolojisinin uzayda ilk kez kullanıldığı yer oldu. Astronotlar, yedek parça ve ekipman üretiminde bu yöntemden yararlandı.
2031’de okyanusa veda edecek
25 yılın ardından istasyonun yapısal ömrü sona eriyor.
NASA, ISS’in 2030’da tamamen emekliye ayrılacağını, 2031’de ise kontrollü biçimde atmosfere sokularak Pasifik Okyanusu’nda ıssız bir noktaya düşürüleceğini açıkladı.
Uluslararası Uzay İstasyonu, geride bıraktığı çeyrek yüzyıl boyunca insanlığın uzaydaki en uzun soluklu ve çok uluslu projesi olarak tarihe geçti.