Rusya’nın 2024 yılı turizm pazarı 3,75 trilyon rubleye (yaklaşık 42 milyar dolar) ulaşarak dikkat çekici bir ekonomik büyüklük ortaya koydu. IncRussia’nın araştırmasına dayanan verilere göre, bu dev pazarın yüzde 90’ı sadece yedi büyük tur operatörü tarafından kontrol ediliyor.
Organize Yurtdışı Seyahatlerde Tekelleşme Eğilimi
“Büyük Yedili” olarak tanımlanan FUN&SUN, Anex Tour, PEGAS Touristik, Coral Travel, Sunmar, Biblio-Globus ve Intourist, özellikle Türkiye, Mısır, BAE ve Tayland gibi destinasyonlarda otel blokajları, charter uçuşlar ve yaygın partner ağlarıyla pazarda güçlü bir altyapı kurmuş durumda. Bu operatörler doğrudan satıştan çok, her biri 15–18 bin arasında değişen bağlı acenteleriyle hizmet vererek pazarın ana dinamosu hâline geldi.
Avrupa pazarına yönelik kısıtlamalar sonrasında Rus turistlerin rotası Orta Doğu ve Güneydoğu Asya’ya kayarken, bireysel seyahat oranı 2019’daki yüzde 60 seviyesinden yüzde 33’e geriledi. Artan fiyatlar, azalan direkt uçuşlar ve banka kartı kısıtlamaları da organize turlara olan talebi artıran diğer önemli faktörler arasında yer aldı.
Turizm Mevzuatında Katı Kurallar ve Yüksek Yükümlülükler
Rusya’daki turizm mevzuatı yalnızca lisanslı operatörlerin paket tur satmasına izin verirken, bu operatörlerin ciddi mali yükümlülükleri bulunuyor. Sadece yurtdışı turlara odaklanan bir şirketin yıllık sigorta yükümlülüğü 10 ila 50 milyon ruble arasında değişiyor. Ayrıca her yıl cirosunun yüzde 1’ini kişisel sorumluluk fonuna aktarmak ve devletin elektronik seyahat sistemine entegre olmak zorundalar.
Yurtdışı ve İç Turizm Dengesi
2024 yılında Rus vatandaşları 29 milyonu aşkın yurtdışı çıkış gerçekleştirdi. Bu seyahatlerin yaklaşık 14 milyonu turistik amaçlı olurken, üçte ikisi tur operatörleri aracılığıyla yapıldı. Yurtdışı turizmin ekonomik hacmi 1,25 trilyon ruble (yaklaşık 14 milyar dolar) olarak kaydedilirken, kişi başı harcama ortalaması 1000 dolar oldu.
Aynı dönemde iç turizmde otel konaklamalı 85,5 milyon seyahat gerçekleşti. Bu pazarın toplam büyüklüğü ise 2,5 trilyon ruble (yaklaşık 28 milyar dolar) olarak belirlendi. Özellikle otomobil turizmi yükselişte; Anapa’ya gelen turistlerin yüzde 70’i, Kırım’a gelenlerin yüzde 85’i kişisel araçla seyahat etti.
Küçük İşletmeler İçin Fırsat Zamanı
Organize iç turizmde Biblio-Globus, Delfin ve AleAn gibi isimler öne çıksa da, büyük şirketlerin toplam pazar payı yüzde 35’i geçmiyor. Geri kalan büyük bölüm ise yüzlerce yerel küçük ve orta ölçekli firmaya dağılmış durumda.
Araştırmaya göre büyüyen pazar, yerel girişimciler için ciddi fırsatlar barındırıyor. Özellikle online tur acenteliği, tarım ve gastronomi turizmi, butik oteller ve doğa temelli glamping projeleri öne çıkıyor. Sosyal medya ve dijital platformlar aracılığıyla doğrudan müşteriyle temas kurulması, küçük işletmelere yeni gelir kapıları açıyor.
Sonuç: Dağınık Ama Büyüyen Bir Ekosistem
2024 verileri, Rusya’daki turizm pazarının hem büyük oyuncularla doygunlaştığını hem de küçük ve yenilikçi girişimcilere önemli alanlar açtığını gösteriyor. Türkiye gibi destinasyonlar içinse bu gelişme, pazarın daha da profesyonelleşeceği ve tur operatörleriyle iş birliğinin daha stratejik hâle geleceği anlamına geliyor.
