Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), Airbus A320 ailesi uçaklarında tespit edilen kritik güvenlik riski nedeniyle 28 Kasım 2025 tarihinde acil bir Uçuşa Elverişlilik Direktifi (Emergency Airworthiness Directive – AD 2025-0268-E) yayımladı.
Neden acil direktif yayımlandı?
EASA, kısa süre önce bir A320 uçağında otomatik pilot devredeyken yaşanan “komut dışı pitch down” (ani burun aşağı eğilimi) olayının teknik incelemesinin ardından kritik bir risk tespit edildiğini açıkladı.
Airbus’ın yaptığı ilk teknik değerlendirme, sorunun Elevator Aileron Computer (ELAC) B L104 model bilgisayardan kaynaklanmış olabileceğini ortaya koydu.
Bu durum, uçak kontrol yüzeylerinde istenmeyen kumandalara ve aşırı yüklenme sonucu yapısal limitlerin aşılmasına yol açma potansiyeli nedeniyle ciddi uçuş güvenliği riski taşıyor.
Direktif hangi uçakları kapsıyor?
AD, tüm A319, A320 ve A321 modellerinde belirli ELAC tiplerinin kontrol edilmesini ve gerekiyorsa derhal değiştirilmesini zorunlu kılıyor.
Etkilenen modeller arasında şunlar bulunuyor:
-
A319 tüm varyantlar
-
A320 tüm CEO ve NEO varyantları
-
A321 tüm CEO ve NEO varyantları
Her seri numarası bu direktife dâhil.
Hangi ELAC’lar etkilendi?
-
Etkilenen ELAC: ELAC B L104
-
Servis verilebilir (güvenli) ELAC: ELAC B L103+
Grup 1: Riskli ELAC’a sahip ve AOT kapsamına giren uçaklar
Grup 2: Güvenli ELAC’a sahip ve risk taşımayan uçaklar
EASA ne talep ediyor?
1) Tüm Grup 1 uçaklarında acil değişim – “Bir sonraki uçuş öncesi”
EASA, riskli ELAC bulunan tüm uçaklarda:
-
Bir sonraki uçuş öncesinde
-
ELAC B L104 bilgisayarının değiştirilmesini veya modifiye edilmesini zorunlu kılıyor.
Yalnızca bakım için ferry flight izni veriliyor:
-
En fazla 3 uçuş çevrimi
-
ETOPS yok
-
Yolcu taşınmayacak
2) Değişim sonrası yasak
Değişim tamamlandıktan sonra:
-
Uçağa tekrar ELAC B L104 takılması kesin olarak yasak.
3) Güvenli uçaklar için önleyici kural
Grup 2 uçaklarına:
-
Riskli ELAC’ın takılması kesinlikle yasak.
Airbus’ın yayımladığı AOT’ye atıf
EASA AD, Airbus’ın 28 Kasım’da yayımladığı AOT A27N022-25 talimatlarına uyulmasını şart koşuyor.
Daha sonra çıkacak revizyonlar da otomatik olarak kabul ediliyor.
EASA neden bu kadar hızlı yayımladı?
Teknik değerlendirme, durumun “acil risk” kategorisinde olduğunu gösterdiği için AD, olağan danışma süreci beklenmeden hemen yayımlandı.
EASA, gerekli olduğu takdirde alternatif uygulama yöntemlerini onaylayabileceğini de belirtiyor.
A320 filosu dünya genelinde zorunlu teknik işlem sürecinde
Bu direktifle birlikte, dünya genelinde A319/A320/A321 filosu:
-
ELAC kontrolü
-
Riskli olanların değişimi
-
AOT gerekliliklerinin uygulanması
sürecine girmiş oldu.
Havayolları, bakım planlarını hızla güncellemek zorunda kalacak. Direktif, bazı havayollarının operasyonlarında sınırlı değişikliklere yol açabilir, ancak amaç uçuş güvenliğinde sıfır tolerans.