Bilim insanları, Ay’ın her yıl Dünya’dan yaklaşık 3,8 santimetre uzaklaştığını ortaya koyuyor. Bu ölçüm, Ay yüzeyine Apollo astronotları tarafından yerleştirilen aynalara gönderilen lazer ışınları sayesinde milimetre hassasiyetinde yapılıyor.
Uzaklaşmanın sebebi, gelgit kuvvetleri. Ay’ın kütle çekimi, Dünya’nın Ay’a bakan tarafında daha güçlü, diğer tarafında ise daha zayıf hissediliyor. Bu fark, okyanuslarda iki büyük su kabarması oluşturuyor. Dünya dönerken kabarmalar Ay’ın biraz önünde kaldığından, Ay’a öne doğru bir çekiş uygulanıyor. Sonuç: Ay’ın yörüngesi genişliyor, Dünya’nın dönüşü ise yavaşlıyor. Böylece günler, çok küçük oranlarda da olsa, giderek uzuyor.
Geçmişte Daha Yakındı
Yaklaşık 4,5 milyar yıl önce, Mars büyüklüğünde bir gök cisminin Dünya’ya çarpması sonucu oluşan Ay, o dönemde gezegenimize çok daha yakındı. Fosil kayıtlarına göre 70 milyon yıl önce günler 23,5 saat sürüyordu; bu da Ay’ın bugünkünden daha yakın olduğunu kanıtlıyor.
Gelecekte Ne Olacak?
Bilim insanlarına göre uzun vadede Dünya ile Ay, birbirine “gelgit kilidi” durumuna geçecek. Yani Dünya’nın dönüş süresi Ay’ın yörünge süresiyle eşitlenecek. Bu noktada Ay’ın uzaklaşması duracak ve Ay yalnızca Dünya’nın bir tarafından görülebilecek.
Ancak bundan çok daha önce, yaklaşık 1 milyar yıl içinde, Güneş’in parlaklığının artmasıyla okyanuslar buharlaşacak ve gelgit etkisi sona erecek. Daha da ileri bir gelecekte Güneş, kırmızı dev evresine girerek hem Dünya’yı hem Ay’ı yok edecek.
Bugün için Ay’ın uzaklaşması yalnızca hassas astronomik ölçümlerle fark edilebilecek kadar küçük. Yani endişe etmeye gerek yok; gökyüzümüzdeki Ay, milyarlarca yıl boyunca orada olacak.